■ تازه‌ترین یافته‌ها در زمینه‌ی تندرستی بخش عمومی

گروهی از دانشمندان به رهبری دکتر داریوش مظفریان، مدیر ایرانی آموزشکده‌ی دانش خوراک و تندرستی «فریدمن» در دانشگاه «تافتس» امریکا، به این حقیقت دست یافته‌اند که اعمال تغییرات جدی و کوچک بر انواع خوراک‌های غنی از کربوهیدرات و پروتیین می‌تواند در بلندمدت پیامدها و اثرهایی شایان‌توجه بر وزن افراد داشته باشد.
به گزارش سرویس پژوهشی خبرگزاری ایسنا، بر پایه‌ی بیش از شانزده سال بررسی 120هزار مرد و زن در قالب سه مطالعه‌ی بلندمدتِ متخصصان تندرستی امریکا، این گروه پژوهشی دریافت که رژیم‌های دارای بار قند خون (GL) بالای ناشی از خوردن غلات خالص، نشاسته و قندها، با افزایش وزن ارتباط بیش‌تری دارند. بررسی‌‌های پیشین، ارتباطِ GL با بیماری‌های مزمنی مانند دیابتِ گونه‌ی 2 آشکار کرده بودند، اما روشن نکرده بودند که GL چه‌گونه با گذر سال‌های بسیار بر افزایش وزن اثر می‌گذارد.
در پژوهش یادشده، دانشمندان این نکته را بررسی کردند که آیا تغییرات در GL در بلندمدت بر رابطه‌ی میان خوراک‌های غنی از پروتیین و افزایش وزن اثرگذار است یا نه؟
دکتر مظفریان و همکارانش در این پروژه، هر چهار سال یک بار، رابطه‌ی میان تغییرات در خوراک‌های پروتیینی و افزایش وزن را بررسیدند. بر پایه‌ی گفته‌های گروه پژوهشی، افزایش مصرف گوشت قرمز و گوشتِ فرآوری‌شده به‌شدت با افزایش وزن مرتبط است. همچنین، افزایش مصرف ماست، خوراک‌های دریایی، مرغ بی‌پوست و آجیل‌ها به‌شدت با کاهش وزن مرتبط است و مطالعه‌شوندگان هر چه بیش‌تر از این مواد مصرف کردند، دچار افزایش وزن کم‌تری شدند. افزون بر این، افزایش فرآورده‌های شیری مانند پنیر پرچرب، شیر کامل و شیر کم‌چرب به گونه‌ای شایان‌توجه موجب افزایش یا کاهش وزن نمی‌شود.
رشته‌بررسی‌های انجام‌گرفته همچنین آشکار کردند هنگامی که افراد بیش‌تر فرآورده‌های شیریِ کم‌چرب‌ مصرف می‌کردند، مصرف کربوهیدرات‌ها در آن‌ها افزایش می‌یافت و این موضوع موجب افزایش وزن آن‌ها می‌شد. این یعنی مردم در گذر سال‌ها، پایین بودنِ کالری‌ها در فرآورده‌های شیریِ کم‌چرب را با افزایش دادنِ مصرف هیدروکربنات‌ها جبران می‌کنند.
دانشمندانِ دست‌اندرکار این پژوهش، چندین رابطه میان تغییرات در خوراک‌های غنی از پروتیین و تغییرات GL در رژیم خورد و خوراک را نیز شناسایی کردند. برای نمونه، افزایش مصرف خوراک‌های مرتبط با افزایش وزن مانند گوشت قرمز و همزمان افزایش GL با خوردن کربوهیدرات‌های کم‌کیفیت مانند نان سفید، ارتباط این خوراک‌ها با افزایش وزن را تأیید و تقویت کرد، اما کاهش GL با خوردن گوشت قرمز به همراه سبزیجات، این افزایش وزن را مهار کرد.
در مورد ماهی، آجیل‌ها و دیگر خوراک‌های مرتبط با کاهش وزن، کاهش دادنِ GL اثر کاهش‌دهنده‌ی وزنِ این خوراک‌ها را افزایش داد؛ درحالی‌که افزایش GL اثر کاهش‌دهنده‌ی وزن توسط آن‌ها را مهار کرد. گرچه خوراک‌های دیگری مانند تخم‌مرغ و پنیر با تغییر وزن مرتبط نبودند، اما هنگامی که مصرف این خوراک‌ها در ترکیب با GL بالا بیش‌تر می‌شد، آن‌ها با افزایش وزن ارتباط می‌یافتند.
از سوی دیگر، هنگامی که مصرف تخم‌مرغ و پنیر در ترکیب با GL پایین افزایش یافت، وزن شرکت‌کنندگان کاهش یافت. دکتر داریوش مظفریان، مدیر آموزشکده‌ی «فریدمن»، در این باره گفت: «بررسی ما نشان می‌دهد که محاسبه‌ی کالری، کارآمدترین راهبرد و استراتژی برای مدیریت و پیش‌گیری از افزایش وزن در بلندمدت نیست؛ بلکه شماری از خوراک‌ها به پیش‌گیری از افزایش وزن کمک می‌کنند و شماری از آن‌ها نیز به آن دامن می‌زنند.»
وی افزود: «همچنین، ترکیب خوراک‌ها نیز در این میان تفاوت زیادی پدید می‌آورد؛ یافته‌های ما نشان می‌دهند که برای پیش‌گیری از افزایش وزن، نباید بر خوراک‌های ویژه‌ی غنی از پروتیین مانند ماهی، آجیل و ماست تأکید کرد؛ بلکه باید بر پرهیز از مصرف دانه‌های خالص، نشاسته‌ و قندها برای به حداکثر رساندنِ سودمندیِ این خوراک‌های غنی از پروتیین سالم تمرکز داشت. همچنین، باید بر بهره‌مندی از سودمندیِ خوراک‌های دیگر مانند تخم‌مرغ‌ و پنیر و نیز کاهش افزایش وزنِ مرتبط با گوشت تأکید کرد.»
دکتر مظفریان و گروه پژوهشی‌اش در این بررسی بر پرسش‌نامه‌هایی متمرکز بر موضوع خوراک در قالب سه پژوهش متکی بودند که پزشکان، پرستاران و دیگر افراد متخصص بخش مراقبت‌ها در سراسر ایالات متحده در آن شرکت داشتند.
مطالعه‌های بیش‌تر برای بررسی ارتباط خوراک‌های غنی از پروتیین و کربوهیدرات‌ها با مدیریتِ وزن در جوامع دیگر کارساز خواهد بود. جزییاتِ این دستاورد علمی در مجله‌ی «The American Journal of Clinical Nutrition» ارائه شده است.

برگرفته از : www.isna.ir
ویرایش و آماده‌سازی : گروه رسانه‌ای دیرین